رقابت درون و برون گونه ای درکشت مخلوط ردیفی سورگوم و لوبیا به روش عکس عملکرد

ارزیابی توانایی رقابتی محصولات زراعی در کشت‌های مخلوط بسیار مهم است. در این پژوهش به منظور بررسی اثر تراکم و نسبت‌های مختلف کشت مخلوط ردیفی سورگوم دانه‌ای (M5) و لوبیا چیتی (رقم تلاش) بر عملکرد تک بوته و مطالعه رقابت بین دو گیاه به روش عکس عملکرد تک بوته آزمایشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1386 در ایستگاه طرق مشهد به اجرا در آمد. عوامل آزمایشی شامل 5 نسبت کاشت (67 :33، 50 :50، 33 :67، 0 :100، 100 :0 سورگوم به لوبیا) و3 تراکم (کم 2/19 بوته لوبیا و3/6 بوته سورگوم در مترمربع، متوسط 4/38 بوته لوبیا و 8/12 بوته سورگوم در مترمربع و زیاد 17/59 بوته لوبیا و 6/25 بوته سورگوم در مترمربع) بودند. ارتباط بین تراکم و عملکرد تک بوته و مدل‌های رقابتی از طریق روش عکس عملکرد تک بوته برازش شد. نتایج مدل‌های رقابتی نشان داد رقابت درون گونه‌ای در سورگوم بزرگتر از رقابت بین‌گونه‌ای بود، ولی در لوبیا رقابت بین گونه‌ای بزرگتر از رقابت درون گونه‌ای بود. توانایی رقابت نسبی نشان داد که اثر یک بوته سورگوم بر عکس عملکرد دانه و بیولوژیک تک بوته خودش برابر با اثر 93/4 و 97/46 بوته لوبیا به ترتیب برای عکس عملکرد دانه و بیولوژیک تک بوته سورگوم بود. مقادیر عکس عملکرد دانه و بیولوژیک تک بوته لوبیا نشان داد که اثر یک بوته لوبیا به ترتیب معادل اثر 44/0 و 05/1 بوته سورگوم بر عکس عملکرد دانه و بیولوژیک تک بوته لوبیا بود. شاخص تفکیک نیچ و نسبت برابری زمین بزرگ‌تر از یک بدست آمد و بنابراین در این مطالعه سورگوم و لوبیا دو گونه سازگار درسیستم‌های کشت مخلوط ارزیابی شدند.